انواع پروتزهای دندانی
پروتز دندان چیست؟
منظور از اصطلاح پروتز دندان، دندان مصنوعی یا تعویض دندان است. این پروتزها انواع مختلفی دارند، از روکش های ساده ای که برای کمک به ترمیم یک دندان استفاده می شود تا پروتزهای کامل دندان که برای جایگزینی کل دندانها بکار برده می شوند و عموما دندان مصنوعی نامیده می شوند، پروتز دندان متحرک و ثابت بنا به دلایل زیبایی و پزشکی توسط دندان پزشک مورد استفاده قرار می گیرد.
انواع پروتز دندان:
جایگزینی دندانهای از دست رفته از سه نوع پروتز دندان استفاده می کنیم که شامل پروتز دندان متحرک، پروتز دندان ثابت، ایمپلنت می باشد.
1-پروتز دندان ثابت:
پروتز ثابت دندان همان چیزی است که در بین عموم جامعه با عنوان روکش دندان نامیده میشود. پروتز دندان ثابت خود بر دو نوع است:
• روکش تک واحدی دندان (Single Dental Crown)
معمولا دندان زمانی نیاز به روکش دارد که به علتی ساختار دندان ضعیف شده و نیاز به حفاظت و حمایت با روکش دارد و یا بعضا به دلایل زیبایی نیاز است که دندان روکش شود .
البته گاهی به دلیل نقص عملکرد دندان (مشکلات فانکشنال)، دندان روکش شده وبه کمک سیستم جویدن و مضغ فرد می آید.
٭• بریج دندان ( Dental Br)idges:
یکی دیگر از انواع پروتز دندان ثابت، بریجهای دندانی هستند . آنچه که بیشتر با عنوان پروتز ثابت دندان در بین جامعه مرسوم است همین نوع پروتز دندان است. این نوع پروتز دندان، در واقع زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که فرد یک یا تعداد بیشتری از دندانهای خود را از دست داده و در عین حال هنوز حداقل یک دندان در جلو و یک دندان در عقب دندان از دست رفته وجود دارد.
به این ترتیب با تراش دو دندان مجاور ناحیه خالی از دندان، یک پل (Bridge ) بین دندانهای پایه زده می شود تا ناحیه خالی از دندان پر شده و دوباره توانایی جویدن و زیبایی به فرد باز گردد.
2. پروتز دندانی متحرک
گاهی به دلایل متعدد نمی توان از پروتزهای دندانی ثابت برای جایگزینی دندانهای از دست رفته استفاده کرد. در این صورت پروتز دندان متحرک به کمک افزاد بی دندان یا با تعدادی دندان از دست رفته می آید. پروتز دندان متحرک همانطور که از نام آن بر می آید به راحتی داخل دهان گذاشته و یا برداشته می شود.
پروتز دندان متحرک بر سه نوع اند:
** پروتز دندانی پارسیل (partialosthesis):
پروتز دندان پارسیل خود انواع گوناگونی دارد:
۱-پروتزهای پارسیل تمام آکریلی :
پروتزی که در بین عموم جامعه با عنوان « دندان تکه ای » موسوم است همین نوع از انواع پروتز دندان هستند. برای مثال پروتزهای پارسیل تمام آکریل ( فلیپر )، معمولا به عنوان یک درمان موقتی در بسیاری از موارد مورد استفاده قرار می گیرند.
۲- پروتز دندان پارسیل پروتزهای کرم کبالت :
از قدیم الایام این پروتز به عنوان درمان بی دندانیها با انتهای آزاد (کسانی که دندانهای خلفی _دندانهای عقبی _خود را از دست داده اند و دندانی جهت پایه برای پروتز ثابت ندارند ) یا کسانی که به هر دلیل نمیخواهند از پروتز دندان ثابت استفاده کنند مورد استفاده قرار می گرفته است.
این نوع پروتز دندان شامل ترکیب آکریل (بخش صورتی دست دندان « لثه پروتز ») و آلیاژ فلزی هستند که بخش عمده آن را کرم و کبالت شامل می شود. معمولا به علت فلزی بودن گیره ها ظاهری نا خوشایند دارند. به همین علت امروزه انواع دیگری از پروتز دندان پارسیل طراحی شده که بخش فلزی آن نیز به صورت رنگ دندان می باشد و به آنها پروتز دندان پارسیل Felexite گفته می شود.
** پروتز کامل دندان یا دست دندان ( Denture):
حتما دست دندانهای پدر بزرگها و مادر بزرگها را دیده اید. این نوع از پروتز دندان متحرک برای افرادی مورد استفاده قرار می گیرد که تمام دندانهای خود را از دست داده اند. هر چند امروزه با پیدایش ایمپلنت های دندانی، استفاده از این انواع پروتز دندان متحرک کمتر شده، اما هنوز به عنوان کم هزینه ترین درمان بی دندانی مورد استفاده قرار می گیرد. پروتز دندان کامل نیز دارای دو نوع معمولی و لثه نرم است.
نکته مهم این که پروتز کامل دندان از دو بخش تشکیل می شود یکی دندانها که سفید هستند و دیگری بخش صورتی پروتز که در بین بیماران با عنوان « لثه پروتز » موسوم است. این بخش لثه پروتز باید مستحکم باشد که بتواند کارآیی لازم را داشته باشد.
* پروتز دندان اوردنچر (Over Denture):
دست دندان مبتنی بر ایمپلنت
اوردنچر نیز نوعی درمان پروتز دندانی متحرک است که در واقع دست دندان کاملی بوده که روی چند پایه ایمپلنت می نشیند. به نسبت پروتز کامل دندان راحت تر است اما به هر حال متحرک است و راحتی آن از پروتز ثابت دندان کمتر است.